رشد پرنوسان و محدود تولید ناخالص داخلی و ناکامی اقتصاد در تولید اشتغال مورد نیاز کشور عمدتاً ناشی از روند کاهشی سرمایهگذاری ثابت ناخالص و به ویژه کاهش در سرمایهگذاری خالص است. طی ده سال اخیر، تشکیل سرمایه ثابت ناخالص از ۱۳۹۷هزار میلیارد ریال به ۱۱۶۸ هزار میلیارد ریال و تشکیل سرمایه ثابت خالص از ۷۱۶ هزار میلیارد ریال به رقم ۱۹۸ هزار میلیارد ریال کاهش یافتهاند. این در حالی است که طی این مدت، علیرغم افزایش سرمایهبری تولید کالا و خدمات، سرمایهگذاری ناخالص در ماشینآلات از ۴۹۶ به ۳۶۱ هزار میلیارد ریال تقلیل و سرمایهگذاری خالص در ماشینآلات از رقم ۲۰۲ هزار میلیارد در سال ۱۳۸۶ به رقم منفی ۷۰ هزار میلیارد ریال در سال ۱۳۹۵ سقوط کرده است.
این ارقام نشانگر روند کاهشی و محدودیت در ورود فناوریهای جدید به کشور از یکسو و عدم ایجاد فرصتهای شغلی جدید مکفی از سوی دیگر است. مادام که این روند معکوس نشده و سرمایهگذاری خالص به شدت افزایش نیابد، دستیابی به رشد مستمر و قابل توجه در تولید و اشتغال کشور میسر نخواهدشد.
نکته مهم این است که رشد تولید منوط به رشد ذخیره سرمایه، رشد اشتغال و رشد بهرهوری عوامل تولید است که مورد آخر تغییر قابل ملاحظهای نداشته است. بکارگیری نیروی جدید نیز بدون در اختیار داشتن ماشینآلات و ابزار جدید و مورد نیاز امری بسیار بعید است، از اینرو رشد تولید در کشور منوط به رشدی متناسب در ذخایر سرمایه است.
از سوی دیگر بانکمرکزی موجودی ذخایر سرمایه را ۲۱۶۵۰ و موجودی ماشینآلات را حدود ۴۵۰۰ هزار میلیارد ریال برآورد کرده است که رشد ۸ درصدی آنها به ترتیب مستلزم ۱۷۲۰ و ۶۱۰ هزار میلیارد سرمایهگذاری خالص در سال است که با ارقام ۱۹۸ و منفی ۷۰ هزار میلیاردی سال ۱۳۹۵ تفاوت فاحشی دارد.