مسئولان دولتی در معدود اظهارنظرهایی که تا کنون درباره ارزهای رمزگذاری شده و عمدتا بیتکوین انجام دادهاند، جانب احتیاط را نگه داشته و نهایتا از بررسی موضع در دستگاههای دولتی مانند بانکمرکزی خبر دادهاند.
به عنوان نمونه ناصرحکیمی معاون فناوریهای نوین بانکمرکزی در پاسخ به پرسشی درباره بیتکوین گفتهاست “تا زمانی که در این باره سیاستگذاری نکنیم نمیتوانیم بگوئیم ممنوع است یا ممنوع نیست چرا که ذات بیتکوین آزاد بودن آن است و نمیتوان مانع آن شد لذا چیزی که برای ما مهم است هشدار و آگاهی دادن به مردم است. باتوجه به جدید بودن مقوله «رمزینه پولها» از جمله بیتکوین در سطح بینالمللی ، تلاش میکنیم تا نیمه اول سال ۹۷ به جمعبندی برسیم”.
این تقریبا همان موضعی است که مسئولان بانکمرکزی در کشورهای مختلف پیش از این و تا کنون در قبال ارزهای رمزگذاری شده اتخاذ کرده و میکنند با این تفاوت که برخی از این کشورها، بررسیهای خود را مدتها پیش آغاز کرده و اکنون به نتیجه رسیدهاند ولی در ایران بررسیها تازه شروع شدهاست!
این اما تمام ماجرا نیست؛ در کنار موضعگیریهای محاطانه دولتیها، نشانههایی هم به چشممیخورد که بیتکوین و مسائل مرتبط با آن کمکم به موضوعی فراتر از دامنه کارشناسی تبدیلمیشود و عجیب نیست اگر در آینده نزدیک به یکی از مسائل اختلافی میان موافقان و مخالفان دولت دوازدهم تبدیل شود.
برگزاری نشست “بررسی بیت کوین؛ فرصت یا چالش برای اقتصاد ایران” به همت ماهنامه «عصر اندیشه» که در نگاهی کلی از جمله رسانهها و پایگاههای تولید فکر و گفتمان جناح اصولگرا در کشور است، شاید یکی از همین نشانهها باشد.
گذشته از برگزارکننده، حضور حسینصمصامی سرپرست پیشین وزارت اقتصاد در دولت نهم به عنوان یکی از کارشناسان این نشست، رنگ و بوی بیشتری به این احتمال میدهد که نهادهای اصولگرا موضوع بیتکوین را با حساسیت بیشتری دنبال میکنند.
صمصامی را باید از تبار اقتصادی و سیاسی غالب در دانشگاه شهید بهشتی و طیف اقتصاددانهای دولتی مانند پرویز داوودی معاون اول رییسجمهوری در دولت اول احمدینژاد دانست. اظهارنظرها و تصمیمات پرحاشیه صمصامی در دوران کوتاه سرپرستی وزارت اقتصاد آنچنان بود که حتی احمدینژاد هم از معرفی او به عنوان وزیر اقتصاد به مجلس منصرف شد.
مرور دیدگاههای صمصامی در نشست بررسی بیتکوین هم تقریبا از همان جنس است؛ نگاهی توأم با بدبینی صرف. چندان غیرمنتظره نخواهدبود اگر نظراتی از این دست در آینده نزدیک مبنای صفبندی تازهای میان مخالفان و موافقان دولت در حوزه اقتصاد قرار بگیرد.
گزارش خبرگزاری تسنیم را از سخنان صمصامی در این نشست بخوانید:
بیت کوین قابل اعتماد نیست؛ شاید پای کلاهبرداری بزرگ در میان باشد
سرپرست اسبق وزارت اقتصاد با بیان اینکه نوسانات بیتکوین یکی از چالشهای اصلی آن به حساب میآید گفت: اگر بیتکوین به وسیلهای برای دور زدن تحریمها تبدیل شود شک نکنید که آمریکاییها در مقابل آن خواهند ایستاد.
حسین صمصامی در نشست بررسی چالشها و فرصتهای بیتکوین که به همت نشریه عصر اندیشه برگزار شد گفت: در اقتصاد پولی سه ویژگی اصلی برای پول در نظر گرفته میشود که عبارتند از وسیله مبادله، معیار سنجش ارزش و ابزار ذخیره ارزش. این در حالی است که امروز بخش عمدهای از پول به شکل اعتبار است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر از نقدینگی ۱۴۰۰ هزار میلیارد تومانی تنها ۳۰ هزار میلیارد تومان به صورت سکه و اسکناس در دست مردم است گفت: مابقی نقدینگی یعنی رقمی بیش از ۱۳۰۰ هزار میلیارد تومان به صورت اعتباری و غیرقابل رویت میباشد.
وی ادامه داد: یکی از مهمترین شاخصهای پول رایج این است که قدرت مرکزی پشتیبان آن است و مردم به اعتبار آن برای پول ارزش قائل هستند.
به گفته صمصامی بانک مرکزی یک گاوصندوق بزرگ نیست که تمام منابع در آن باشد و خود بانک از مسیر خلق اعتبار بدهی خود را جبران میکند. از سوی دیگر تمام اسکناسهای در دست مردم با پشتوانه ارز، طلا یا موزه جواهرات ملی از سوی بانک مرکزی منتشر شده و این پشتوانه یکی از ویژگیهای اصلی پول در دنیای امروز است.
صمصامی با اشاره به نوسانهای بسیار بالای پول دیجیتال گفت: از ابتدای فروردینماه تا آذرماه امسال ارزش بیتکوین ۱۶ برابر شده و به ۲۰ هزار دلار رسیده است. اما در یک مدت کوتاه بیتکوین حدود ۸ هزار دلار سقوط کرد نوسان بالای بیتکوین باعث شده که یک پول قابل اعتماد برای مبادلات بازرگانی نباشد.
سرپرست اسبق وزارت اقتصاد با مطرح کردن این سوال که آیا رشد ارزش بیتکوین براساس عرضه و تقاضای واقعی است گفت: فرض کنید دولت ایران هفته گذشته مقداری بیتکوین خریداری میکرد حال با سقوط ۸ هزار دلاری آن سوالی که ایجاد میشود این است که چه کسی پاسخگوی ضرر دهها هزار دلاری است که دولت خریداری کرده بود.
صمصامی با اعلام اینکه در حال حاضر بیتکوین در ۶۵ کشور به صورت قانونی مبادله میشود گفت:در ۶ کشور از جمله نپال، بولیوی و قرقیزستان مبادله بیتکوین غیرقانونی است از سوی دیگر در ۱۲۱ کشور نیز تصمیم مشخصی در خصوص مبادله و استفاده از بیتکوین اتخاذ نشده است.
به گفته این استاد دانشگاه سقوط بیتکوین نشان داد که این پول دیجیتال نمیتواند مبنایی برای پول رسمی باشد و مشخص نیست که چگونه برخی کشورها مبادله آن را قانونی اعلام کردهاند.
وی افزود: اینکه بیتکوین در آینده به صورت فراگیر کارکرد پول را پیدا کند محل سوال است به همین دلیل نمیتوان گفت که بیتکوین یک فرصت مناسب برای سرمایهگذاری مردم به حساب میآید.
صمصامی تاکید کرد: بدون شک اگر قرار باشد پولی ایجاد و به کار گرفته شود که به وسیله آن تحریمها دور زده شوند قطعا آمریکا با آن مقابله خواهد کرد.
وی ادامه داد: فرض کنید که بانک مرکزی ایران اعلام کند ۵۰ درصد پرتفوی ارزی از بیتکوین تشکیل شود شک نکنید که آمریکاییها در مقابل این پول دیجیتال خواهند ایستاد.
سرپرست اسبق وزارت اقتصاد گفت: به نظر بنده یک احتمال این است که بیتکوین میتواند یک کلاهبرداری بزرگ باشد چرا که مکانیزم و تولید کنندگان اصلی بیتکوین برای عموم مردم قابل شناسایی نیستند.