تجارت خودپرداز طی سال‌های اخیر در ایران دستخوش تحولات مهمی شده‌است؛ افزایش استفاده مردم از دستگا‌ه‌های کارتخوان، گسترش سایر ابزارها و شیوه‌های پرداخت الکترونیک که به کاهش سهم اسکناس و مسکوک در تبادلات روزمره انجامیده، این تصور را دامن زده‌است که خودپردازها کم‌کم به حاشیه خواهندرفت. برقراری سرویس انتقال وجه بر روی اپلیکیشن‌های موبایلی هم در این میان مزید بر علت شده چرا که یکی از دو کاربرد انحصاری خودپردازها را از چنگ این دستگاه‌ها خارج‌کرده‌است.
کنار هم قراردادن این عوامل و کاهش چشمگیر تمایل و توان بانک‌ها برای سرمایه‌گذاری در خرید خودپرداز و پرداخت هزینه‌های پشتیبانی آن، برخی از کارشناس‌ها را به این تحلیل رسانده که دوره فروش خودپرداز به بانک‌ها تمام شده‌است.
آمارها اما نه تنها این تحلیل را تأیید نمی‌کند بلکه خلاف آن را هم نشان‌می‌دهد؛ بر اساس آمار گمرک طی سه ماهه ابتدایی سال جاری بالغ بر ۶۴۲ هزار و ۳۸۷ کیلوگرم خودپرداز وارد کشور شده‌است. اگر وزن تقریبی هر دستگاه را حدود ۱۰۰۰ کیلوگرم درنظر بگیریم، در بهار امسال تقریبا ۶۴۲ دستگاه خودپرداز وارد شده‌است. ارزش این مقدار واردات حدود ۲۵ میلیارد تومان معادل ۷,۵ میلیون دلار است.
طی مدت مشابه سال قبل اما واردات خودپرداز از نظر وزنی حدود ۴۷ درصد کمتر از امسال بوده‌است. بهار سال ۹۵ حدود ۳۰۲ هزار و ۵۲۸ کیلوگرم معادل تقریبی ۳۰۲ دستگاه خودپرداز به ارزش ۱۶ میلیارد تومان یا ۵ میلیون دلار وارد کشور شده‌است. به این ترتیب ارزش ریالی و دلاری واردات خودپرداز در بهار امسال به ترتیب ۶۵ و ۶۹ درصد بیشتر از سال گذشته‌است.
نکته جالب اینکه واردات خودپرداز طی تیر و مرداد سال جاری با شدت بیشتری ادامه یافته‌است؛ وزن خودپردازهای وارداتی در پایان مرداد امسال به یک میلیون و ۱۷۶ هزار و ۵۱۳ کیلوگرم معادل حدودی ۱۱۰۰ دستگاه رسیده‌است. به عبارت دیگر طی دو ماهه تیر و مرداد ۹۵ حدود ۵۰۰ دستگاه خودپرداز ار مرزهای کشور وارد شده‌است. ارزش تجمیعی این واردات از ابتدای سال جاری حدود ۴۵ میلیارد تومان و ارزش دلاری آن ۱۳ میلیون دلار است.
به این ترتیب ماجرا از دو حال بیشتر خارج نیست؛ تحلیلی که فروش و نصب خودپرداز را توسط بانک‌ها پایان‌یافته می‌داند دچار اشتباه شده یا اینکه فروش خودپرداز به مردم از چنان رونقی برخوردار است که جهش دو برابری واردات را طلب کرده‌است! روشن شدن درستی هر کدتم از این دو احتمال مستلزم اعلام نظر فعالان این حوزه است.
