بر اساس آمار گمرک جمهوری‌اسلامی طی چهارماهه نخست امسال حدود ۳۰۰ هزار دستگاه کارتخوان وارد کشور شده‌است. اگرچه این مقدار نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۶۵ درصد کمتر است اما پیش‌بینی می‌شود مجموع کارتخوان‌های وارداتی تا پایان سال با سال گذشته چندان تفاوتی نکند و به حدود یک میلیون دستگاه برسد. شرکت اروندتک که از مدتی قبل و پس از ادغام با چند شرکت دیگر زیرمجموعه فناپ اکنون در قالب شرکت فناپ‌پرداخت فعالیت می‌کند، به صورت فعال از سال گذشته مونتاژ برخی مدل‌های کارتخوان کستلز را در منطقه آزاد اروند آغاز کرده‌است؛ اقدامی که از همان ابتدا با پرسش‌هایی درباره توجیه اقتصادی و آینده این نوع از انتقال فن‌آوری مواجه‌شد. شاهین‌جوانمردی معاون تولید سخت‌افزار فناپ‌پرداخت در گفت‌وگو با حکاک‌نیوز درباره وضعیت تولید، هدف‌های پیش‌رو و بررسی‌های فنی و اقتصادی مونتاژ کارتخوان در این شرکت توضیح داده‌است.
فناپ با چه هدفی مونتاژ کارتخوان را در ایران آغاز کرد؟
شرکت فناپ از چندین سال قبل نمایندگی شرکت تایوان کستلز را در اختیار داشت و برای رفع نیازهای شبکه پرداخت خود سالانه بالغ بر ۱۰۰ هزار دستگاه از این شرکت تایوانی وارد می‌کرد. این مقدار از واردات در کنار برخی اهداف تعیین شده در شرکت باعث شد، با در نظر گرفتن برخی ملاحظات از حدود دو سال قبل تصمیم گرفته‌شود به جای واردات به سمت مونتاژ در داخل کشور برویم؛ از جمله مهم‌ترین این دلائل، صرفه‌جویی ارزی و جلوگیری از خروج منابع از کشور بود. ایجاد اشتغال بومی هم از دیگر دلائلی بود که دنبال می‌شد و به همین خاطر هم منطقه آزاد اروند را در خرمشهر به عنوان سایت مونتاژ انتخاب کردیم چرا که فقر اشتغال در آن منطقه بسیار مشهود بود. علاوه بر این دستیابی به دانش بیشتر درباره ساخت دستگاه‌های کارتخوان هم از اهداف مورد نظر ما بود. این هدف از آنجا اهمیت بیشتری یافت که سالانه حدود ۱ میلیون دستگاه کارتخوان وارد ایران می‌شود که فقط حدود ۱۵ درصد این واردات توسط فناپ صورت‌می‌گیرد.
کدام بخش از ساخت دستگاه کارتخوان از پیچیدگی بیشتری برخوردار است که برای عبور از آن به انتقال دانش از خارج نیاز بود؟
دانش موجود در کشور درباره کارتخوان‌ها در حوزه نرم‌افزاری قابل ملاحظه و ارزشمند است اما در حوزه سخت‌افزاری این دانش چندان زیاد نیست. نکته مهم در تولید کارتخوان‌ها، فاکتورهای امنیتی است و اگر این جنبه را کنار بگذاریم، تولید بدنه کارتخوان هیچ پیچیدگی خاصی ندارد. ما در جریان مونتاژ کارتخوان‌ها طی این مدت به ظرائف و نکات دقیقی درباره همین ویژگی‌های امنیتی پی‌بردیم. گرچه این ظرائف در حوزه سخت‌افزاری بسیار زیاد است و دانش قابل اتکایی در این حوزه در کشور ما وجود نداشت. ما برای کسب و بومی‌سازی این دانش تلاش‌هایی کرده‌ایم ولی لازمه رسیدن به نقطه‌ای که دستگاهی طراحی کنیم که استانداردهای امنیتی مورد پذیرش در عرصه جهانی را داشته‌باشد، نیازمند صرف هزینه و زمان زیادی است. علاوه بر این باید با شرکت‌هایی که این استانداردها را ارائه‌می‌کنند، تعامل برقرار کنیم. قبل از لغو تحریم‌ها اصلا امکان برقراری این ارتباط وجود نداشت اما با لغو تحریم‌ها خوشبختانه این مسیر باز شده‌است و مکاتباتی با آن‌ها داشته‌ایم.
مونتاژی که در خط اروندتک انجام‌می‌شود در چه سطحی است؟
برنامه این بود که با واردات به صورت (Semi Knocked Down) SKD یا همان قطعات نیمه‌کامل شروع کنیم و از ابتدا هم در همین قالب حدود ۹۵ درصد از هر دستگاه واردمی‌شود ولی در تولید محصولات جانبی مانند جعبه، برچسب و.. از تولیدکنندگان داخلی استفاده می‌کنیم. به همین اعتبار ما علاوه بر ایجاد ۶۰ فرصت شغلی به صورت مستقیم، حدود ۶۰ فرصت شغلی هم به صورت غیرمستقیم ایجاد شده است.
برای ایجاد این تعداد فرصت شغلی چقدر سرمایه‌گذاری انجام داده‌اید؟
سرمایه ثابت چندان بالا نیست چون زمین کارخانه را نخریده‌ایم و اجاره‌ای است. سرمایه در گردش شرکت در حال حاضر حدود ۳ میلیون دلار برای هر سه ماه است یعنی به عبارتی ماهانه یک میلیون دلار که به طور کامل آورده خود شرکت است و تا به حال استفاده‌ای از تسهیلات بانکی نکرده‌ایم. به عبارت دیگر برای ایجاد حدود ۱۵۰ فرصت شغلی ماهانه ۱ میلیون دلار سرمایه در گردش صرف می‌شود.
تعرفه واردات قطعات SKD به ایران چقدر است؟
۵ درصد.
تعرفه واردات دستگاه کامل چقدر است؟
تعرفه واردات دستگاه کامل هم ۵ درصد است.
مهم‌ترین سؤالی که درباره فعالیت شما از همان ابتدا مطرح بود، اختلاف قیمت تمام‌شده دستگاه مونتاژ شده در ایران با دستگاه وارداتی است. این اختلاف چقدر است؟
دستگاه‌های مونتاژی در حال حاضر حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از نمونه‌های مشابه وارداتی ارزان‌تر است. به این ترتیب در ازای هر یک میلیون دلار واردات کارتخوان به کشور حدود ۱۵۰ هزار دلار صرفه‌جویی مستقیم ارزی صورت می‌گیرد.
واردات با ارز آزاد انجام‌می‌شود یا مبادله‌ای؟
واردات SKD و دستگاه کامل هر دو با ارز آزاد انجام‌می‌شود.
علت اختلاف در قیمت تمام‌شده مونتاژ شما با دستگاه‌های وارداتی چیست؟
علت اصلی تفاوت قیمت در هزینه نیروی انسانی است. محاسبات ما نشان‌می‌دهد هزینه نیروی انسانی در قیمت تمام‌شده از سهم هزینه نیروی انسانی در چین هم کمتر است.
افق قابل پیش‌بینی برای تولید کارتخوان در ایران متصور هستید؟
نمی‌دانم به نقطه‌ای خواهیم‌رسید که با استفاده از دانشی که در حال کسب آن هستیم، تولید کامل داشته‌باشیم اما مسیری که در آن قرار داریم همان مسیری است که شرکت‌های چینی سال‌ها قبل طی کردند و اکنون به تولیدکننده برخی دستگاه‌ها تبدیل شده‌اند.
این تردید شما از کجا نشأت می‌گیرد؟
تردید من ناشی از ملاحظات قیمتی است؛ دریافت استانداردهای معتبر بین‌المللی، هزینه سنگینی دارد و اگر تیراژ تولید به اندازه کافی بالا نباشد، این هزینه روی تعداد پایین سرشکن خواهدشد و قیمت تمام‌شده هر دستگاه را بالا می‌برد بنابراین مقرون به صرفه بودن تولید وابسته به تیراژ تولیدی و نیاز بازار داخلی است.
تیراژ مونتاژ در حال حاضر چقدر است؟
مونتاژ روزانه از ۲۵۰ دستگاه شروع شد و در حال حاضر به روزانه ۸۰۰ دستگاه رسیده‌است. ظرفیت مونتاژ ما روزانه ۱۰۰۰ دستگاه است ولی بیشتر از تولید فعلی، تقاضا در بازار وجود ندارد.
طبق گفته شما قیمت دستگاه‌های مونتاژ داخل ارزان‌تر است پس قاعدتا باید با تمام ظرفیت کار کنید.چرا تقاضای بازار برای دستگاه‌های شما از ظرفیت خط اروندتک هم کمتر است؟
شرکت‌های پی‌اس‌پی طی سال‌های گذشته روابط گسترده‌ای با تولیدکنندگان خارجی کارتخوان برقرار کرده‌اند و به تناسب این روابط بسیاری از سیستم‌های خود را هم با مشخصات فنی دستگاه‌های وارداتی هماهنگ کرده‌اند. طبیعی است استفاده از دستگاه‌های دیگر برایشان کمی سخت باشد البته این خوشبینانه‌ترین پاسخی است که می‌توانم به پرسش شما بدهم.
بخشی از این نیاز، در گرو سلیقه کاربران است. در دستگاه مونتاژی تغییری متناسب با پسند کاربران ایرانی ایجاد می‌کنید؟
ما سال گذشته به نمونه‌ای از این تغییرات برخور کردیم؛ قسمت بازاریابی فناپ به ما اعلام کرد صفحه‌کلید کارتخوان‌ها با اندازه انگشتان دست اغلب ایرانی‌ها تناسب ندارد و با ویژگی‌های جسمی مردم جنوب‌شرق آسیا همخوانی دارد. در پی این اعلام، مکاتباتی با دفتر اصلی کستلز انجام دادیم و تغییراتی در اندازه صفحه‌کلید و صفحه نمایشگر کارتخوان‌های مونتاژی در ایران ایجاد شد.
