بررسیهای مرکز پژوهشهای مجلس نشانمیدهد با توجه به تعداد بسیار زیاد فارغالتحصیلان رشتههای ریاضی، مهندسی، فناوری و علوم در ایران، میزان اشتغال در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات میتواند از۰/۷۸ یعنی ۱۸۶ هزار نفر کل اشتغال تا دو برابر افزایش یابد. البته این صنعت در حال حاضر نسبت به کشورهای دیگر سهم چندانی در بازار کار ایران ندارد و بخش مخابرات بیش از ۶۴ درصد از اشتغال این بخش را شامل میشود. از آنجا که بهدلیل افزایش خودکارسازی و ادغام میان شرکتهای مخابراتی، نرخ اشتغال در صنعت مخابرات در بعضی کشورها روبه کاهش است، این روند در ایران هم ممکن است در مورد بخش مخابرات رخ دهد، گرچه با توجه به عدم توسعهیافتگی بخش فاوای ایران، آمار اشتغال در حوزه فاوا به صورت کلی قابل افزایش است، اما باید توجه داشت حداکثر تعداد مشاغل قابل تولید در حوزه فاوا چیزی فراتر از بالاترین آمار کشورهای OECD نمیتواند باشد و انتظارات در این حوزه توسط مجریان دولتی بالاتر از این اعداد و ارقام منطقی نیست. ازسوی دیگر اما فارغالتحصیلان چند میلیونی رشتههای مهندسی ایران، عموماً باید روی کاغذ توانایی مشارکت در فعالیتهای اقتصادی، انتشارات نرمافزاری و برنامهنویسی رایانهای را داشته باشند.
استعدادهای برنامهنویسی ایران در مقایسه با کشورهای حوزه سند چشمانداز
در رتبهبندیهای بینالمللی از سواد دیجیتالی، فقط مدرک دانشگاهی مدنظر قرار نمیگیرد، به طور مثال در شاخص فرصتهای رشد فراگیر سال ۲۰۱۷ که ازسوی واحد تحلیل اقتصادی و مؤسسه “مورگان استنلی” تهیه شده در زیر شاخص سواد فناوری اطلاعات و ارتباطات، شاخص استعداد برنامهنویسی (EIU,2017) مدنظر قرار داده شدهاست. این شاخص از طریق مقایسه میان متخصصان برنامهنویسی ساکن در کشورها که در وبگاه”استک آور فلو” امتیاز بالای ۵ هزار کسب کردهاند و به نوعی مهارت و خبرگی آنها در کدنویسی مورد تأیید جامعه متخصص قرار گرفته، محاسبه شده است.
بنا بر این آمار، ایران از نظر تعداد متخصصان برتر برنامهنویسی در رتبه چهارم قرار دارد. ممکن است این آمار، اطلاعات همه متخصصان فعال کشور را شامل نشود چرا که متخصصانی در این فهرست قرارمیگیرند که نه تنها تواناییهای بسیار بالایی در زمینه کدنویسی دارند بلکه از آن مهمتر از روحیه کار گروهی و کمک به دیگران و اشتراکگذاری اطلاعات برخوردارند که در پروژههای برنامهنویسی اهمیت بسیار زیادی دارد. از ایران تنها ۲۱ نفر توانستهاند چنان قابلیتهایی را از خود نشاندهند.
توسعهدهندگان حرفهای برنامههای کاربردی ایرانی
استعدادهای برنامهنویسی تنها به نخبگان محدود نمیشود و تعداد بسیار بیشتری از افراد هستند که در حوزه برنامهنویسی و توسعه برنامههای کاربردی فعالیت دارند. در نمودار ذیل تعداد کل توسعهدهندگان حرفهای برنامههای کاربردی ایرانی که در وبگاه “استک آور فلو” فعالیت داشتهاند در مقایسه با دیگر کشورهای منطقه، مورد مقایسه قرار گرفته است.
از ایران حدود ۴۹ هزار توسعهدهنده حرفهای ازسوی این وبگاه شناسایی شدهاست. در صورت صحت آمار این وبگاه، تعداد توسعهدهندگان برنامههای کاربردی ایران از تعداد کل جمعیت
فعال و غیرفعال فارغالتحصیل رشته علوم رایانه طبق آخرین آمار عرضه شده بیشتر است. این نشان میدهد آمار فارغالتحصیلان رشته علوم رایانه گویای اندازه بازار و استعدادهای برنامهنویسی کشور نیست.
بهعبارت دیگر ممکن است این تلقی وجود داشته باشد که تحصیل در رشته علوم رایانه برای ورود به عرصه برنامهنویسی و توسعه و ایجاد برنامههای کاربردی ضروری است اما همانطور که در نمودار ذیل مشاهدهمیشود، توسعهدهندگان راههای متنوعی برای ورود به عرصه برنامهنویسی طی کردهاند و عموماً تنها به تحصیلات دانشگاهی و آموزشهای مختلف اکتفانکردهاند.