بانکمرکزی قرار است از هفدهم بهمنماه حراج سکه را در شبکه بانکی آغاز کند. مسئولان این بانک میگویند هدف، از بین بردن حباب در قیمت سکه، جمعآوری نقدینگی سرگردان و ایجاد تعادل در بازار است؛ اهدافی که قطعا درست است اما حتما باید به آنها، هدایت نقدینگی از بازار ارز به خرید سکه را هم اضافه کرد گرچه جعفر مهدیزاده مدیر اداره بررسیها و سیاستهای اقتصادی بانک مرکزی نه تنها از اشاره مستقیم به آن پرهیز دارند بلکه برعکس آن را نیز میگویند.
شواهد فراوانی وجود دارد که نشانمیدهد بانکمرکزی مدتها پیش از مقاومت در برابر فنر ارز دست شسته است و شاید اگر فشارهای دولت بر ولیاله سیف نبود تلاشهای این چند ماهه اخیر برای حفظ قیمتها هم انجام نمیشد و اتفاقی که بالاخره دیر یا زود در اقتصاد ایران خواهدافتاد تا کنون رخ دادهبود.
بانکمرکزی تا کنون به روشهای مختلفی برای مدیریت بازار متوسل شدهاست؛ از برخورد با صرافیهای غیرمجاز گرفته تا پذیرش هزینههای فراوان تغییر سیکل تسویه پایا برای کند کردن سرعت گردش پول در دست دلالهای ارز. هیچ کدام از این روشها اما نتوانستهاند مهار بازار را بیش از چند روز در دست بگیرند و این اسب سرکش همچنان هوای جهش دارد.
پیشفروش سکه در بانکها شاید آخرین حربه بانکمرکزی برای منصرف کردن صاحبان نقدینگی از خرید دلار با هدف حفظ ارزش پول یا دلالی باشد. گرچه مسئولان بانکمرکزی میگویند تنها به دنبال جمعآوری نقدینگی از بازار هستند ولی قطعا نیمنگاهی هم به بازار ارز دارند. اما سؤال اینجاست که چقدر از ذخائر طلای کشور باید صرف شود تا هم نقدینگی از بازار جمع شود و هم بازار ارز آرام بگیرد؟
این روش ۶ سال قبل هم در دوران ریاست محمودبهمنی بر بانکمرکزی اجرا شد. نتیجه اجرای آن هم پیشفروش ۹٫۶ میلیون قطعه سکه در سال ۹۰ بود. در سال ۹۰ پیشفروش در ۵ مرحله و به صورت دو مرحله ۴ ماهه، یک مرحله ۶ ماهه، یک مرحله ۸ ماهه و یک مرحله ۹ ماهه انجام شد. آن زمان به گزارش پیمان قربانی مدیرکل اقتصادی وقت بانکمرکزی حدود ۵۶ هزار میلیارد تومان نقدینگی سرگردان از بازار جمع شد البته به بهای توزیع معادل ۷۶ تن طلا را در بازار به صورت سکه.
گرچه آمار به روزی از ذخائر طلای کشور وجود ندارد ولی شواهد و قرائن نشانمیدهد وضع این ذخائر قطعا از ذخائر ارزی بهتر است بنابراین پیشفروش سکه در واقع به معنای ضرب بخشی از ذخائر طلا برای جبران کمبود ارز خواهدبود؛ سیاستی که بعید است چندان دوام بیاورد و اثری طولانی مدت داشتهباشد و دولت دوباره به همان نقطه اول بازمیگردد حداقل در مورد ارز.