به گزارش حکاک، اقتصاد ترکیه به علل نسبتا مشابهی گرفتار مشکلاتی شده که ایران طی این سالها با آن دست و پنجه نرم کردهاست؛ کاهش ارزش پول ملی، تورم و نااطمینانی فعالان اقتصادی و افکارعمومی. همین شباهتها، پیگیری اخبار اقتصادی ترکیه و بیش از آن، رفتارها و تصمیمات سیاستمداران و مسئولان اقتصاد این کشور را برای بسیاری از ما در ایران جذاب کردهاست.
انگار میخواهیم ببینیم دولتمردان در کشور همسایه ما، تنشهای اقتصادی ناشی از عوامل خارجی را چگونه مدیریت میکنند؟ فعالان اقتصادی ترکیه چقدر با مردم و منافع کشورشان همراهی میکنند؟ و اینکه مردم این کشور در قبال این التهابات چه رفتاری بروز میدهند؟
تا اینجای کار یعنی حدود دو هفته پس از شروع کاهش شدید ارزش لیر در برابر دلار و یورو، آنچه از دولتمردان ترک دیدهایم چندان تفاوتی با واکنشهای مسئولان کشور ما ندارد؛ سخنان مقتدرانه، خطاب قرار دادن ترامپ به عنوان مسئول این بحران، تکرار اینکه کشورشان درگیر یک نبرد اقتصادی شده و اینکه از این جنگ سربلند بیرون خواهند آمد. چه شباهتی!
مردم ترکیه اما دستکم بنابر آنچه رسانههای ترک مخابره میکنند، رفتاری متفاوت با ما ایرانیها در پیش گرفتهاند؛ آنها هم مقابل صرافیها صف کشیدند اما نه برای خرید ارز بلکه برای فروختن دلارهایشان. با تصاویر اسکناسهایشان کاریکاتور درست نکردند بلکه اسکناسهای یک دلاری را مقابل دوربین تلفنهمراهشان آتش زدند و فیلم آن را در شبکههای اجتماعی پخش کردند و…
این تصاویر البته همه واقعیت آنچه در ترکیه میگذرد نیست چرا که اگر اینطور بود اردوغان به بازرگانان ترک درباره پیامدهای احتکار هشدار نمیداد یا از ضرورت برخورد با خیانتکاران سخن نمیگفت.
در این میان دویچهوله گزارشی از آنچه این روزها در بانکمرکزی و وزارت اقتصاد ترکیه میگذرد منتشر کرده که شاید قطعات پازل مقایسهای ما را میان رفتار مسئولان ایرانی و ترک کمی کاملتر کند.
بخشهایی از گزارش دویچهوله بخوانید:
لیره ترکیه که ارزش آن از آغاز سال جاری میلادی تا کنون به شدت کاهش یافتهاست، به سطحی بیسابقه سقوط کرد. بانکمرکزی ترکیه میکوشد با مجموعه تدابیری جلوی سقوط آزاد لیره را بگیرد و ثبات اقتصادی کشور را تأمین کند.
به گزارش رسانههای خبری از جمله رویترز و خبرگزاری فرانسه، بانک مرکزی ترکیه متعهد شده است، تمام نقدینگی مورد نیاز بانکهای این کشور را تأمین کند.
بانک مرکزی ترکیه با انتشار بیانیهای اعلام کرد که تدابیر اتخاذشده، نقدینگی تقریبا ۱۰ میلیارد لیرهای، شش میلیارد دلاری و همچنین طلا به ارزش سه میلیون دلار را برای سیستم مالی این کشور تامین خواهد کرد.
در این بیانیه همچنین آمده است که در کنار دلار آمریکا میتوان از یورو نیز به عنوان ارز متقابل ذخایر لیره استفاده کرد.
بانک مرکزی ترکیه افزون بر این اعلام کرد که در روزهای آینده بازار و ارزش لیره را به دقت دنبال خواهد کرد و گامهای لازم را برای تأمین ثابت مالی و اقتصادی کشور خواهد برداشت.
تدابیر و اعلام بانک مرکزی ترکیه تنها مدت کوتاهی توانست جلوی کاهش ارزش لیره در برابر دلار در بازارهای ارز را بگیرد. سقوط ارزش لیره در برابر دلار همچنان ادامه دارد.
در این باره بخوانید:
شرط موفقیت مدل همتی برای نجات ریال چیست؟
سایه نفرین منابع بر تکاپوهای سعودیها برای کاهش وابستگی به نفت
چراغ به دست به دنبال عوامل ناپیدای افزایش قیمت ارز
کلمنس فوتس، رئیس انستیتوی پژوهشهای اقتصادی آلمان به ترکیه توصیه کرد که برای مقابله با بحران کنونی از صندوق جهانی پول درخواست کمک کند.
او در تحلیلی در نشریه اقتصادی هندلزبلات نگرانی شدید خود را از روند کنونی ابراز کرد و تصریح کرد: “تحریمهای آمریکا علیه ترکیه قطرهای بود که کاسه را لبریز کرده است”.
شایان ذکر است که کمکهای صندوق جهانی پول همواره با شروط در ارتباط با سیاستگذاریهای اقتصادی کشور دریافتکنندهی کمک توأم است.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه پیشنهاد دریافت کمک از صندوق جهانی پول را رد کرده و در این باره گفته است: “ما خوب میدانیم آنانی که همکاری با صندوق جهانی پول را به ما توصیه میکنند، در واقع به ما پیشنهاد میکنند که از استقلال سیاسی کشورمان صرفنظر کنیم”.
برات آلبایراک، وزیر دارایی ترکیه و داماد اردوغان، روز یکشنبه ۲۱ مرداد از برنامهای گسترده برای آرام کردن بازارهای ارز و بورس و همچنین جلوگیری از سقوط ارزش لیره سخن گفته بود. او تحریمهای آمریکا و افزایش تعرفههای گمرکی از سوی این کشور را نشانهی حملهای روشن خوانده بود.
برات آلبایراک، وزیر دارایی ترکیه و داماد اردوغان
مجازاتهای گمرکی آمریکا علیه ترکیه که از روز دوشنبه ۲۲ مرداد آغاز شدهاند، شرکتهای کوچک و متوسط را هم شامل میشوند که بیش از همه از نوسانات ارزی و کاهش ارزش لیره رنج میبرند. لیره ترکیه از آغاز سال میلادی تا کنون بیش از ۴۰ درصد از ارزش خود را در برابر دلار آمریکا از دست داده است.
ایالات متحده در راستای تصمیمهای خود علیه ترکیه تعرفههای گمرکی برای فولاد وارداتی از ترکیه را دو برابر کرده و از ۲۵ درصد به ۵۰ درصد افزایش داده است. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا دستور افزایش تعرفهها را روز جمعه ۱۹ مرداد صادر کرده بود.
ترامپ در عین حال با انتشار پیامی در شبکه توئیتر اعلام کرد که تعرفههای گمرکی برای آلومینیوم وارداتی از ترکیه نیز دو برابر شده و به ۲۰ درصد خواهد رسید. او تاریخ مشخصی برای آغاز تعرفههای جدید آلومینیوم ذکر نکرد.