بهره‌وری سرمایه‌گذاری در ایران چقدر است؟

تکرار روش شکست‌خورده پول‌پاشی برای ایجاد اشتغال!

دولت قصد دارد حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان در قالب برنامه‌ای جدید بابت ایجاد اشتغال شهری و روستایی اختصاص دهد؛ برنامه‌ای که از نگاه برخی ناظران یادآور پول‌پاشی‌های سال‌های نه چندان دور تحت نام “تسهیلات به بنگاه‌های کوچک و زودبازده” است.سؤال اصلی این است در حالی که چرا بنابر آمارهای موجود، بهره‌وری سرمایه در کشور ما اینقدر پایین است، همچنان برای ایجاد اشتغال و رونق، روش‌ ناکارآمد تزریق منابع مالی را تکرار می‌کنیم؟

رشد اقتصادی

میزان تشکیل سرمایه ثابت ناخالص به قیمت ثابت سال ۱۳۹۰ در سال ۹۵ به رقم ۱۱۷ هزار میلیاردتومان رسیده که نسبت به سال ۱۳۹۴ حدود ۳٫۷ درصد کاهش یافته‌است. این کاهش در حالی ثبت شده که روند این متغیر از سال ۹۰ به بعد همواره نزولی بوده‌است.
بررسی روند سرمایه‌گذاری در ایران نشان می‌دهد همبستگی شدیدی میان درآمدهای نفتی و سرمایه‌گذاری وجوددارد و با افزایش قیمت نفت، درآمدهای ناشی از فروش نفت به اقتصاد تزریق شده و به طور معمول بلافاصله یا با چند دوره تاخیر تبدیل به سرمایه‌گذاری می‌شود. این وابستگی باعث شده که این متغیر در ایران نوسانات زیادی داشته باشد. از این رو می‌توان گفت تحریم خرید نفت از سال ۹۰ و کاهش قیمت نفت در سال ۹۴ از جمله علل یکی اصلی کاهش روند سرمایه‌گذاری در ایران بوده‌اند.
نمودار 1
از آنجا که اندازه اقتصادها با یکدیگر متفاوت است، میزان مطلق سرمایه‌گذاری در کشورهای مختلف را نمی‌توان با یکدیگر مقایسه کرد اما نسبت سرمایه‌گذاری به تولید ناخالص داخلی امکان مقایسه را فراهم می‌آورد. این نسبت در ایران برای سال ۶۵ حدود ۲۱ درصد بوده که کمترین مقدار در ۱۲ سال اخیر است.

معمولاً این نسبت برای کشورهایی که رشد اقتصادی بالایی را تجربه کرده‌اند، بالا بوده‌است. به عنوان مثال در کشور چین که طی سال‌های اخیر رشد فزاینده‌ای را تجربه کرده حدود ۱۷ درصد از تولید ناخالص داخلی به سرمایه‌گذاری اختصاص یافته‌است.

نسبت سرمایه‌گذاری به تولید

متوسط نسبت سرمایه‌گذاری به تولید ناخالص داخلی ایران بین سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ حدود ۲۶٫۴ درصد بوده است. اگرچه این مقدار سرمایه‌گذاری بیش از میانگین جهانی و کشورهای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه است اما این سرمایه‌گذاری، نرخ رشد اقتصادی اندکی را نسبت به سایر کشورها برای کشور به ارمغان آورده که نشان دهنده عدم بهره‌وری و کارآیی پایین سرمایه‌گذاری در ایران است.

 

نمودار




پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *