حدود ده روز از سخنان تهدیدآمیز رئیس‌جمهور آمریکا علیه برجام می‌گذرد ولی سخنان روزهای اخیر مسئولان آمریکایی نشان‌می‌دهد با وجود لحن تند و تیز ترامپ، آن‌ها در ظاهر از موضع هفته قبل ترامپ عقب‌نشینی کرده‌اند. نمونه بارز این عقب‌نشینی ظاهری هم تصریح وزیرخارجه آمریکا بر عدم مانع‌تراشی دولتش بر سر راه همکاری‌های اقتصادی اروپایی‌ها با ایران است. با این حال اما از حرف تا عمل راه بسیار است؛ آمریکا در جریان دو سالی که از اجرای برجام گذشت نشان‌داد پشت‌پرده هر کاری بتواند برای ناکام گذاشتن ایران در بهره‌برداری اقتصادی از این توافق انجام‌می‌دهد و کشورها و شرکت‌های اروپایی هم ثابت کردند، بیش از آنچه ادعا می‌کنند از جریمه‌های آمریکا می‌ترسند.
این وصف دو سال گذشته است که دولت آمریکا دستکم در ظاهر از تعهد به برجام سخن می‌گفت، اکنون اما با تصریح ترامپ بر خروج از برجام و سپردن کار به کنگره، بدون شک فشارهای پیدا و پنهان برای منصرف‌کردن اروپایی‌ها از همکاری با ایران به شدت افزایش پیدا خواهدکرد. این ساده‌انگاری است اگر به سخنانی مانند آنچه تیلرسون از قول ترامپ گفته اعتماد کنیم چنانکه اروپایی‌ها هم قطعا این گونه اطمینان‌بخشی‌ها را چیزی بیشتر از تعارف‌های سیاسی برای کاستن از فشارهای جهانی علیه آمریکا تلقی نمی‌کنند.
نشانه این ناباوری را می‌توان به وضوح در سخنان یک هفته اخیر کمپانی‌های اروپایی که در دوسال گذشته با ایران قراردادهای بزرگ و کوچکی امضا کرده‌اند، مشاهده کرد؛ گاهی به نعل، گاهی به میخ.
در همین حال و هوا خبرگزاری آلمانی دویچه‌وله، فهرستی از شرکت‌های اروپایی تهیه و منتشر کرده‌است که به ادعای این رسانه “احتمال دارد از سیاست ترامپ در قبال ایران آسیب ببینند”.
فهرست دویچه‌وله را در ادامه بخوانید:
- صنایع نفت و گاز
توتال
کمپانی فرانسوی توتال موفق به امضای بزرگترین قرارداد نفت و گاز پس از توافق هسته‌ای شد. مقدمات این قرارداد در نوامبر ۲۰۱۶ فراهم شد و در ماه ژوئیه ۲۰۱۷ توسط مسئولان این کمپانی، شرکت ملی نفت چین و شرکت پتروپارس امضا شد. موضوع قرارداد هم بهره‌برداری از بزرگترین حوزه گاز طبیعی جهان در پارس جنوبی است.
وینترشال
شرکت وینترشال که از شرکت‌های وابسته به شرکت آلمانی BASF است موفق شد در مذاکرات خود با شرکت ملی نفت ایران، در آوریل سال ۲۰۱۶ مقدمات همکاری متقابل را فراهم آورد اما این شرکت هنوز تصمیم مربوط به سرمایه‌گذاری در ایران را اتخاذ و اجرا نکرده است.
شل
کمپانی بریتانیایی شل در دسامبر ۲۰۱۶ طرح اولیه قرارداد بهره‌برداری از منابع نفت و گاز آزادگان، یادآوران و کیش را امضا کرد. پروژه توسعه این میادین نیز هنوز به مرحله اجرا در نیامده‌است.
گازپروم و OMV
کمپانی نفتی اتریشی OMV و شرکت گازپروم وابسته به شرکت نفتی گازپروم‌نفت تصمیم دارند با شرکت ملی نفت ایران در زمینه‌های اکتشافی و حفاری منابع نفت و گاز همکاری کنند.
- صنایع هوانوردی
ایرباس
شرکت ملی هواپیمایی ایران، ایران‌ایر، اقدام به سفارش خرید یکصد هواپیمای ایرباس نموده است. نخستین هواپیما در ژانویه سال ۲۰۱۷ به ایران تحویل داده شد.
بوئینگ
شرکت هواپیماسازی بوئینگ آمریکا که رقیب شرکت ایرباس است نیز سفارش فروش ۸۰ هواپیما به شرکت ملی هواپیمایی ایران، ایران‌ایر را دریافت کرده‌است.
شرکت آسمان هم که سومین شرکت بزرگ هواپیمایی ایران است در ماه ژوئن اقدام به سفارش خرید ۳۰ فروند هواپیمای بوئینگ کرده‌است. این نخستین قرارداد خریدی است که پس از آغاز زمامداری دونالد ترامپ بین شرکت آسمان و بوئینگ امضا شده‌است.
ایرباس
از آن گذشته، شرکت هواپیماسازی ایرباس اعلام آمادگی کرده است ۴۵ فروند هواپیما به شرکت هواپیمایی خصوصی ایران‌ایرتور و همچنین ۲۸ هواپیما به شرکت هواپیمایی زاگرس بفروشد.
- صنایع حمل و نقل
زیمنس
شرکت آلمانی زیمنس در اکتبر سال ۲۰۱۶ قراردادی درباره بهینه‌سازی شبکه ریل قطار ایران با مقامات آن کشور امضا کرد. افزون بر این قرار است که زیمنس قطعات مربوط به تولید ۵۰ لوکوموتیو گازوئیلی‌‌برقی را در اختیار ایران قرار دهد.
آلستوم
رقیب فرانسوی زیمنس، یعنی شرکت آلستوم نیز یک قرارداد مشارکت انتفاعی (joint venture) با ایران امضا کرده است. هدف از این قرارداد ساخت مترو و قطارهای بین شهری است.
CMC
شرکت چینی CMC نیز پذیرفته است تجهیزات الکتریکی مربوط به ایجاد یک خط قطار سریع بین تهران و مشهد را در اختیار ایران قراردهد.
- صنایع خودروسازی
فولکس‌واگن
شرکت آلمانی فولکس‌واگن نیز پس از ۱۷ سال دوری از بازارهای ایران به بازار این کشور بازگشته و اقدام به صدور دو نوع خودروی “تیگوان” و “پاسات” کرده‌است.
دایملر
شرکت خودروسازی دایملر نیز کامیون‌های مدل “فوسو” را در اختیار شرکت خودروسازی ماموت قرار داده‌است.
رنو
شرکت خودروسازی فرانسوی رنو نیز یک قرارداد مشارکت انتفاعی با ایران امضا کرده است. هدف از این قرارداد ایجاد یک شاخه تولید خودرو با ظرفیت ۱۵۰ هزار دستگاه در سال است.
پژو
شرکت خودروسازی فرانسوی پژو پیش از تحریم‌ها مهم‌ترین عرضه‌کننده خودروی اروپایی در ایران بود. شرکت پژو پس از توافق هسته‌ای و در سال ۲۰۱۶ اقدام به امضای چند قرارداد مشارکت انتفاعی با شرکت‌های ایرانی کرد. هدف تولید مدل جدیدی از این خودرو با مشارکت و همکاری ایران اعلام شده است.
- بازار مالی
اوبربانک
بانک اتریشی “اوبربانک” نخستین موسسه مالی اروپایی بود که پس از رفع تحریم‌ها اقدام به امضای یک توافق مالی با ایران کرد.
